Anders ruzie maken….

…of tenminste: anders kritiek uiten of commentaar leveren! Al vanaf dat we in Frankrijk kwamen wonen hebben we gemerkt dat er hier andere regels en normen gelden voor al die situaties, waarin je je goed- of afkeuring wil uitspreken. Tegen een Nederlandse buurman kan je meestal nog wel zeggen, dat je het met iets dat hij doet niet eens bent, of dat je er niet blij van wordt. Als je dat hier in Frankrijk doet, wordt er onmiddellijk gefronst en bijna altijd stapt men dan direct op een ander onderwerp over. Zeggen dat iets je niet bevalt wordt choquerend gevonden.

De keren dat een van ons “op Nederlandse wijze” commentaar gaf, liepen bijna onvermijdelijk uit op ongemakkelijke stiltes of zelfs op ronduit vijandige reacties. Blijkbaar moet commentaar gegeven worden op een heel specifieke manier, die de Fransen niet aanstootgevend vinden. Maar hoe dan?

Een goed voorbeeld was een discussie, die we hadden met een bistrot in Barjac waar we vrijwel dagelijks kwamen en waarvan de eigenaren zelfs zeiden dat ze ons bijna als familie beschouwden. Op een dag aten we daar. Toen de “steak tartare” die ik had besteld voor me op tafel werd gezet, kon ik zelfs zonder voorover te buigen een vreemde geur ruiken. Dat leek ons toch iets waar je het over moest kunnen hebben, nietwaar?

Tot onze niet geringe verbazing was de reactie van de gerant nogal kortaf: zeker, en werd direct een ander bord gehaald, waarvan dit keer gelukkig géén vreemde geur opsteeg, maar enkele dagen later bekende de eigenaresse dat ze drie dagen niet geslapen had van de gebeurtenis, volgens haar omdat we “zo negatief” waren geweest over die steak tartare. Peter en ik hebben haar verbaasd gevraagd hoe we dán hadden moeten aangeven dat volgens ons het vlees niet goed meer was. Want we hadden zelfs nadrukkelijk uitgesproken dat we goed begrepen dat er af en toe iets niet goed ging met bederfelijke etenswaar….

Drie weken na dat incident werd ons ineens toegevoegd, dat we maar “naar ons eigen land terug” moesten gaan als het ons niet beviel in Frankrijk. Fijntjes merkten wij op dat we in Frankrijk wonen en ook belasting betalen, maar dat zijn dan al gelijk achterhoedegevechten: er blijkt geen enkele manier te zijn om het trappen op de lange tenen ongedaan te maken.

Deel van het probleem lijkt onze directheid te zijn. Mijn met de beste bedoelingen gemaakte opmerking dat het vlees niet goed rook had waarschijnlijk moeten luiden: “Goh, heerlijk, die steak tartare! Maar zou het kunnen zijn dat er met deze portie iets is misgegaan in de koeling? Want we weten het niet zeker, maar we hadden allebei het idee dat het gerecht deze keer IETS anders rook dan vorige keren. Kan dat?”. Dat het bord een uur in de wind stonk had me blijkbaar niet moeten weerhouden het zo te formuleren. Gezien de voedselveiligheid-risiko’s van bedorven vlees leek het idee om niets te zeggen en het op te eten niet verstandig!

Onze directheid – die gepaard gaat met ongeduld, óók al zo’n eigenschap waar Fransen méér van hebben dan Nederlanders – heeft wel vaker tot onbegrip geleid. Maar géén van onze pogingen om uit te vinden hoe Fransen op de betreffende situaties reageren heeft er ooit toe geleid dat we zijn gaan snappen waar het mis ging. En hou me ten goede: we zijn van goeie wil en zouden dolgraag weten waar we “de fout in gaan”….

Vooralsnog houden we het er maar op dat de Franse overgevoeligheid voor kritiek de reden is voor de stekelige reacties. Maar we horen graag van onze “woonland-genoten” (de Fransen, dus, maar óók de andere in Frankrijk wonende Nederlanders!) wat hun opinie in deze is.